ՌՈՊԷՐ ՀԱՏՏԷՃԵԱՆԻ ԾՆՆԴԵԱՆ 95-ԱՄԵԱԿԻ ԱՌԹԻՒ

 

 

 

 

ԿԵՆՍԱԳՐՈՒԹԻՒՆԸ

 

Ռոպէր Հատտէճեան ծնած է 1926-ին Իսթանպուլի Պաքըրգիւղ թաղամասին մէջ։ Հայրը Աւետիս, մայրը՝ Սիրանոյշ։ Ընտանիքը աւելի վերջ քաղաք փոխադրուած ըլլալով, ան սկսած է յաճախել Բանկալթըի Վիեննական Մխիթարեան վարժարանը, առաջինէն մինչեւ լիսէի վերջին դասարան, ուրկէ 1944-ին շրջանաւարտ եղած։ Տարի մը ուսանած է Իսթանպուլի Համալսարանի ֆիզիք-մաթէմաթիք ճիւղին մէջ, ապա անցած է Գրական Ֆաքիւլթէ, որուն Փիլիսոփայութեան-Հոգեբանութեան ճիւղը աւարտած է 1950ին։ Զինուորական պարտականութիւնը կատարած է որպէս պահեստի սպայ Անգարայի ու Աղրըի մէջ, ամուսնացած է Սիւզան Դամիկեանի հետ եւ սկսած է զբաղիլ թէքսթիլի հսկայ գործարանի մը որպէս ներկայացուցիչը։

 

Դպրոցական կանուխ տարիներէն արդէն սկսած էր ցուցաբերել գրականութեան նկատմամբ հակում, իր դասընկերները եղած էին Գեղամ Սեւան, Վարդ Շիկահեր, Արամ Գամպnւրեան, կը գրէր թրքերէն բանաստեղծութիւններ, պատմուածքներ ու վէպեր։ 1946ին Խաչիկ Ամիրեանի ու Վարուժան Աճէմեանի քաջալերութեամբ սկսաւ հայերէն գրել, իր առաջին պատմուածքը «Բառասխալ» հրատարակուեցաւ Անիւ ամսագրի մէջ։ Այնուհետեւ Ռ. Հատտէճեան ինքզինք բոլորովին նուիրեց հայ գրականութեան, գրելով պատմուածքներ, արձակ բանաստեղծութիւններ «Սան», «Ճառագայթ» պարբերականներուն մէջ։ Աւելի վերջ Զահրատին, Խրախունիին ու Վարուժան Աճէմեանին հետ Մարմարա-ի մէջ հիմնեց Գրական էջերու աւանդութիւնը, որ կը շարունակուի մինչեւ այսօր։ Այս էջերը գրեթէ միշտ զարդարուեցան Ռ. Հատտէճեանի գրախօսութիւններով, որոնք կը վերլուծէին շրջանի բոլոր նոր հրատարակութիւնները։

 

1967-ին ստանձնեց Մարմարա թերթի ամբողջական պատասխանատուութիւնը, անմիջապէս նոր գոյն ու ճաշակ մը բերաւ թերթէն ներս, սկսաւ գրել առօրեայ խմբագրականներ, կատարեց թարգմանչական հսկայ գործ, միաժամանակ շարունակելով մնալ գեղարուեստական գրականութեան մէջ։ Թերթին շուրջ համախմբեց Իսթանպուլահայ լաւագոյն գրողները եւ թերթը պահեց գրական-մշակութային բարձր մակարդակի վրայ։

 

1960-ին ուշադրութիւն գրաւեց իր «Կեանքի մը երեք Կիրակիները» թատերախաղով։ Ապա սկսաւ հրատարակել իրերայաջորդ գործեր՝ որոնցմէ շատեր կ'արժանանային Ալեք Մանուկեան գրական Հիմնադրամի մրցանակներուն։ « Յակոբ Պարոնեանի մտերմութեան մէջ », « Բառասխալ » (Պատմուածք), «Կիրակնօրեայ հաշուեփակ » (թատերախաղ), « Վաստակ » (թատերախաղ), Հայաստանի մասին գրուած  «Օրագրիս Տասնըհինգ Էջերը », պատմուածքներ՝ « Մարդոց Մեծութեան Ու Խեղճութեան Մասին »։ 1983ին հրատարակուեցաւ «Առաստաղ » վէպը, որ իր գլուխ գործոցներէն մէկը կը նկատուի։ 1981ին ալ սկսաւ Մարմարա-ի մէջ հրատարակել իր առօրեայ սիւնակի յօդուածները, « Յուշատետր » անուան տակ, որոնք գիրքի ձեւով կը հրատարակուին պարբերաբար։

 

Շնորհք Պատրիարքի գահակալութեան առթիւ գրի առաւ երջանկայիշատակ Պատրիարքին բովանդակալից կենսագրութիւնը որ հրատարակուեցաւ փառաւոր հատորով մը։ Իսկ Շնորհք Պատրիարքին մահէն վերջ գրի առաւ « Յիշելով մեր սիրեցեալ Շնորհք Պատրիարքը » սրտախօսիկ հատորը։

Ռ. ՀԱՏՏԷՃԵԱՆԻ

Մխիթարեան վարժարանին մէջ։

Ան  երբ,Պոլսոյ համալսարանի փիլիսոփայութեան ճիւղի ուսանող է՛, կ՛սկսի գրել, առաւելաբար պատմուածքներ, որոնք լոյս կը տեսնեն գրական մամուլին մէջ։ Սակայն 1949 թուականին հրատարակուած իր առաջին գործը թատրերգութիւն է։ Յետագային փոխնիփոխ լոյս կ'ընծայէ պատմուածքներու ժողովածոներ եւ քրոնիկային կամ գրական-վերլուծական երկեր։ Բոլորն ալ, մտածողական խորացումով, սակայն միշտ կենդանի ու իրապաշտ լարումով, կը պատկերացնեն մեր ժամանակակից աշխարհը, արդի կեանքը, մարդկային գոյութեան հարցականները, մարդկային յարաբերութիւնները։

Սրտանց կը շնորհաւորեն հայ մամուլի ու  գրականութեան  մեծ  վարպետի  ծննդեան 95-ամեակը  մաղթելով  քաջարողջութիւն եւ  ամենայն բարիք.

 

Քաղեց: Տօքթ.Սարգիս Ատամ